Đại hôn và cuộc sống hôn nhân Hiếu_Thành_Nhân_Hoàng_hậu

Năm Khang Hi thứ 4 (1665), ngày 7 tháng 7 (toàn bộ là âm lịch), Hách Xá Lý thị chính thức được Khang Hi Đế cử hành lễ nạp thái[1][2].

Ngày 7 tháng 9, vì ngày tiếp theo sẽ là ngày tốt, nên trong ngày này Khang Hi Đế tiến hành tế cáo Thiên địa, Thái miếu, Xã tắc[3]. Sang ngày 8 tháng 9, tại Bắc Kinh cử hành Đại hôn điển lễ, là Hoàng hậu thứ 3 từ khi Đại Thanh nhập quan, và là Hoàng hậu thứ hai được cử hành đại hôn nhập cung. Như vậy, thiếu nữ Hách Xá Lý thị phong phong quang quang trở thành Hoàng hậu. Năm đó bà 13 tuổi.

Căn cứ tài liệu 《Khang Hi triều trữ vị đấu tranh ghi lại sự thật - 康熙朝储位斗争记实》 của học giả Hoa kiều Ngô Tú Lương, đại lễ đại hôn diễn ra rất long trọng:

Lễ nghi trình tự cơ hồ hoàn toàn dựa theo truyền thống dân tộc Hán, ở giữa cũng có lẫn vào tập tục cũ của người Mãn Châu, rõ ràng nhất chính là, lễ Nạp thái (纳彩; tặng lễ phẩm đến nhà tân nương, là bước thứ nhất của lễ đính hôn), quà tặng là ngựa cùng yên ngựa.

Trước hôn lễ, quan viên từ Khâm Thiên giám chọn một ngày tốt, Hoàng đế phái Nội vụ phủ Đại thần cầm đầu đoàn người, trong đó bao gồm ba vị Công chúa, ba vị Nhiếp chính đại thần phu nhân cùng với Nội thị cùng Thị vệ, đem quà tặng đưa đến nhà tân nương. Kế có 10 tuấn mã thắt dây cương đầy đủ, 10 trượng khôi giáp, 100 thất gấm vóc, cùng với 200 thất vải dệt mặt khác tinh mỹ. Cha của tân nương là Cát Bố Lạp cùng ông nội Sách Ni đưa thành viên nam trong nhà, Sách Ni phu nhân đưa thành viên nữ trong nhà ra nghênh lễ. Cả nhà chia ra 2 bên sân viện, hướng phía Bắc lạy 3 lạy (do Hoàng đế bảo tọa hướng về mặt Nam), cảm tạ Hoàng thượng ân sủng.

Ngày 7 tháng 9, tức là trước Đại hôn lễ một ngày. Hoàng đế phái Mãn Châu đại thần tế cáo Thiên địa, Thái miếu, Xã tắc. Cùng ngày, hành lễ Nạp sính (纳聘). Sính lễ bao gồm: hai vạn hai hoàng kim, một vạn lượng bạc trắng, một cái kim trà vại, hai cái bạc trà vại, một đôi rương bạc, một ngàn thất gấm vóc, hai mươi phó yên ngựa, cùng bốn mươi con tuấn mã. Khi đến nhà gái, hành lễ nghênh cùng quỳ bái đều như lễ Nạp thái.

Ngày 8 tháng 9, cử hành Đại hôn lễ. Khang Hi Hoàng đế tiến vào Thái Hòa điện xem qua phong sách cùng kim ấn của Hoàng hậu. Tiếp theo, Hoàng đế đem hai kiện tượng trưng của Hoàng hậu giao cho Khâm phái sứ thần, sứ thần tay phủng sách bảo, chúng hầu thần theo đuôi sau đó, đưa đến sau để. Hoàng hậu nhận nhận được này hai kiện tượng trưng vật, được rồi quỳ lạy lễ, ngồi kiệu đưa đến Hoàng cung. Kiệu trước từ 4 vị đại thần phu nhân dẫn dắt, kiệu sau có 7 vị đại thần phu nhân đi theo, các bà toàn bộ cưỡi ngựa mà đi. Hai bên là các Thị vệ Thị hầu hộ tống, còn các tùy tùng của Hoàng hậu theo lối ngự đạo trong cung mà đi theo. Lúc này Khang Hi Đế mặc Đại hôn lễ phục, đến trước Thái hoàng thái hậu cùng Hoàng thái hậu tạ ơn, rồi lại đến Thái Hòa điện ban yến hội cho người nhà của Hoàng hậu cùng các đại thần. Lúc này Hoàng hậu đang ngồi đợi ở trong Khôn Ninh cung. Cùng lúc đó, Hoàng thái hậu đưa các Nhiếp chính đại thần phu nhân, cùng nữ quyến nhà mẹ của Hoàng hậu đến Từ Ninh cung dự yến cùng Thái hoàng thái hậu.

Buổi chiều, đại hôn lễ lấy truyền thống Hợp cẩn (合卺) của người Hán mà kết thúc. Sau khi đại yến, Hoàng đế cùng Hoàng hậu lưu lại trong cung.

Ngày hôm sau, Hoàng đế dụ Lễ bộ soạn dâng tôn hiệu cho Thái hoàng thái hậu cùng Hoàng thái hậu. Cũng trong ngày đó, Hoàng hậu đến trước Thái hoàng thái hậu và Hoàng thái hậu hành đại lễ yết kiến.

— Đại hôn lễ của Khang Hi Đế[4]

Sách văn viết:

朕惟乾坤德合,式隆化育之功。内外治成,聿懋雍和之用。典礼于斯而备,教化所由以与。咨尔何舍里氏乃内大臣噶布喇之女也。世德钟祥,崇勋启秀。柔嘉成性,宜昭女教于六宫。贞静持躬,应正母仪于万国。兹仰承太皇太后懿命,以册宝立尔为皇后。其尚弘资孝养,克赞恭勤。茂本支奕叶之休,佐宗庙维馨之祀。钦哉。

...

Trẫm duy Càn Khôn đức hợp, thức long hóa dục chi công. Nội ngoại trị thành, duật mậu ung hòa chi dụng. Điển lễ vu tư nhi bị, giáo hóa sở do dĩ dữ.

Tư nhĩ Hách Xá Lý thị, nãi Nội đại thần Cát Bố Lạt chi nữ dã. Thế đức chung tường, sùng huân khải tú. Nhu gia thành tính, nghi chiêu nữ giáo vu lục cung. Trinh tĩnh trì cung, ứng chính mẫu nghi vu vạn quốc. Tư ngưỡng thừa Thái hoàng thái hậu ý mệnh, dĩ sách bảo lập nhĩ vi Hoàng hậu.

Kỳ thượng hoằng tư hiếu dưỡng, khắc tán cung cần. Mậu bổn chi dịch diệp chi hưu, tá tông miếu duy hinh chi tự. Khâm tai.

— Sách văn phong Hách Xá Lý thị làm Hoàng hậu

Ngày 10 tháng 9, Hoàng đế ngự Thái Hòa điện, chư vương đại thần đến làm lễ triều hạ, kết thúc Đại hôn điển lễ. Ban chiếu cáo thiên hạ. Chiếu thư viết rằng:

帝王承天立极,作民父母,使四海同伦,万方向化。匪独外治,盖亦内德茂焉。故政教弘敷,肇先宫壸,所以共承宗庙,助隆孝养。绵本支,睦九族,甚钜典也。朕祗缵鸿基,笃念伦纪,兹者圣祖母昭圣慈寿恭简安懿章庆敦惠太皇太后,深惟婚礼为天秩之原、王化之始,遴选贤淑,俾佐朕躬,正位中宫,以母仪天下。钦遵慈命,虔告天地宗庙,于康熙四年九月初八日,册立内大臣噶布喇之女赫舍里氏为皇后。朕躬暨后,允修厥德,夙夜敬勤,期克绍于徽音,庶俾薄海内外。丕协伦常,洽被仁恩,聿臻上理。布告天下,咸使闻知。

...

Đế vương thừa thiên lập cực, tác dân phụ mẫu, sử tứ hải đồng luân, vạn phương hướng hóa. Phỉ độc ngoại trị, cái diệc nội đức mậu yên. Cố chính giáo hoằng phu, triệu tiên cung khổn, sở dĩ cộng thừa tông miếu, trợ long hiếu dưỡng. Miên bổn chi, mục cửu tộc, thậm cự điển dã.

Trẫm chi toản hồng cơ, đốc niệm luân kỷ, tư giả Thánh tổ mẫu Chiêu Thánh Từ Thọ Cung Giản An Ý Chương Khánh Đôn Huệ Thái hoàng thái hậu, thâm duy hôn lễ vi thiên trật chi nguyên, vương hóa chi thủy, lấn tuyển hiền thục, tỉ tá trẫm cung, chính vị trung cung, dĩ mẫu nghi thiên hạ. Khâm tuân từ mệnh, kiền cáo Thiên địa, Tông miếu, vu Khang Hi tứ niên, cửu nguyệt sơ bát nhật, sách lập Nội đại thần Cát Bố Lạt chi nữ Hách Xá Lý thị vi Hoàng hậu.

Trẫm cung ký hậu, duẫn tu quyết đức, túc dạ kính cần, kỳ khắc thiệu vu huy âm, thứ tỉ bạc hải nội ngoại. Phi hiệp luân thường, hiệp bị nhân ân, duật trăn thượng lý. Bố cáo thiên hạ, hàm sử văn tri.

— Chiếu cáo thiên hạ ngày 10 tháng 9, năm Khang Hi thứ 4

Khoảng 2 năm sau đại hôn (1667), Sách Ni bệnh mất, Tô Khắc Xa Kháp bị Ngao Bái vu hãm. Nhìn cảnh Ngao Bái ngày một cuồng vọng, tâm ý đoạt ngôi đã rõ khiến Khang Hi Đế rất lo ngại. Cuối cùng, Khang Hi Đế quyết định nghe theo thúc phụ của Hoàng hậu là Sách Ngạch Đồ, vây bắt Ngao Bái, triệt toàn bộ thế lực của y.

Hách Xá Lý Hoàng hậu hiền lương thục đức, thống lĩnh Hậu cung, giúp Khang Hi Đế không ít việc chính sự, đối với Thái hoàng thái hậu muôn phần tôn kính, được Chiêu Thánh Thái hoàng thái hậu và Nhân Hiến Hoàng thái hậu yêu thương. Dù khi tuyển làm Chính cung Hoàng hậu hoàn toàn là mục đích chính trị, nhưng Hách Xá Lý thị chưa đến 16 tuổi lại có cử chỉ đoan trang, hết mực cung kính hiểu chuyện, bà giành hết được sự tín nhiệm của Khang Hi Đế một cách thuyết phục, và từ đó trở thành người vợ mà ông tâm niệm nhất.

Năm Khang Hi thứ 8 (1669), ngày 13 tháng 12 (tức ngày 4 tháng 1 năm 1670), Hoàng hậu Hách Xá Lý thị sinh ra Hoàng tử Thừa Hỗ (承祜), nhưng sang năm thứ 11 (1672) thì chết yểu. Khi nghe tin Hoàng tử hoăng thệ, Khang Hi Đế đã thất thần đau thương rất lâu, dù khi đó ông cũng đã có nhiều Hoàng tử.

Liên quan